Nieuwegeinlezing: De Stichtse Landbrief

De Stichtse Landbrief: 650 jaar bouwen aan democratisch bestuur in de provincie Utrecht

Op 17 mei 1375, dit voorjaar precies 650 jaar geleden, werd door de bisschop van Utrecht een indrukwekkende oorkonde uitgevaardigd, een tekst die de geschiedenis is ingegaan als de Stichtse Landbrief. Dat was destijds een hele happening, waar een groot aantal partijen bij betrokken was. Maar liefst 46 zegels werden eraan bevestigd, waaronder die van enkele ridders en knapen van kastelen in het huidige Nieuwegein. Wat maakt deze Stichtse Landbrief tot zo’n belangrijk stuk? Waar gaat het eigenlijk over? En wat weten we over de totstandkoming ervan? Daar valt veel over te vertellen.

Geboortekaartje van de Staten van Utrecht

Je kunt deze Landbrief wel beschouwen als het geboortekaartje van de Staten van Utrecht: het begin van een lange ontwikkeling, het ontstaan van een democratisch bestuur in onze provincie. Een fascinerend verhaal van een streven naar inspraak en samenwerking ten behoeve van de inwoners. Dat streven werd soms onderdrukt door heersers als bisschop David van Bourgondië, de hertog van Alva of keizer Napoleon, maar telkens kwamen de Staten van Utrecht weer boven. Meer dan eens leek zelfs het einde van de provincie Utrecht nabij, zoals bij de herindeling van 1798. En ook de plannen van minister Plasterk van tien jaar geleden zijn je vast nog wel bekend. Maar de provincie bestaat nog steeds en ook dat wordt in 2025 gevierd.

In deze lezing neemt Kaj van Vliet, rijks- en gemeentearchivaris bij Het Utrechts Archief, je mee op een reis door de tijd, waarbij de hoogtepunten uit deze ontwikkeling allemaal voorbij komen. Daarbij komt natuurlijk de Stichtse Landbrief zelf uitgebreid aan bod, waarvan in Het Utrechts Archief maar liefst zeven exemplaren worden bewaard.

De toegang is gratis. Meld je online aan.